Burgerinitiatief Klimaatneutraal IJsselstein verbindt gemeente en inwoners

Klimaatadaptatie kunnen we niet alleen; daar hebben we iedereen bij nodig. Burgerinitiatief Klimaatneutraal IJsselstein ondersteunt de gemeente IJsselstein te komen tot een duurzame en energieneutrale samenleving'' “Wij vervullen een brugfunctie tussen de gemeente en de inwoners. We zijn benaderbaar en vertalen de thema’s voor en naar inwoners”.

“Een aantal jaar geleden werden alle inwoners van IJsselstein uitgenodigd om te praten over een klimaatneutraal IJsselstein in 2050. We zijn met een klein aantal mensen direct gestart en inmiddels zijn er 45 enthousiaste vrijwilligers die zich op verschillende niveaus bezighouden met verschillende thema’s”, vertelt Ivon, die zich inzet binnen KNIJ. “Je kunt heel lang over onderwerpen nadenken, maar wij wilden gewoon aan de slag! Vanaf het begin hebben we de samenwerking met de gemeente en het bedrijfsleven gezocht. Later kwamen het onderwijs en de wetenschap daar nog bij. Alle krachten worden gebundeld en iedereen levert een bijdrage”.

Samenwerking met de gemeente

De verbinding tussen de gemeente en KNIJ is belangrijk en wordt door beide partijen gewaardeerd. Wethouder Peter Bekker: “De KNIJ is voor ons van grote waarde. Het zijn betrokken vrijwilligers; IJsselsteiners met een groot bereik in onze stad om, in samenwerking met de gemeente, lokale groene initiatieven te stimuleren en ook uit te voeren. Zij bieden ons mede mogelijkheden om IJsselstein klimaatadaptiever te maken. Sinds enige maanden hebben wij een beleidsmedewerker Water en Klimaat, Thom Bult, in dienst en zien we de progressie in de samenwerking. Een goed voorbeeld hiervan is het project ‘groene daken’; Meer dan 600m² daken zijn dit voorjaar op initiatief van de KNIJ en met financiële steun van ons als gemeente en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden met sedum groen ‘aangekleed’.”

Thom Bult, beleidsmedewerker Water & Klimaat bij de gemeente IJsselstein: “Ik ben een groot voorstander van het betrekken van bewoners bij klimaatadaptatie en hen te ondersteunen in het nemen van particuliere bronmaatregelen, zoals groene daken. Daarom is een bewonersgroep als KNIJ ontzettend belangrijk; Ze brengen thema’s zoals duurzaamheid en klimaatadaptatie zeer duidelijk onder de aandacht bij onze inwoners.

Unieke collectie fruitbomen

Eén van de projecten waarin KNIJ samen met inwoners en de gemeente aan werkt heeft te maken met de unieke collectie fruitboomgaarden. In het buitengebied van IJsselstein stonden tot de jaren zeventig van de vorige eeuw vele fruitboomgaarden. Restanten van deze boomgaarden zijn bewaard gebleven binnen de huidige woonwijken. Later is er een ongekend hoog aantal rassen toegevoegd als openbaar groen in de leefomgeving. Inmiddels heeft IJsselstein een unieke collectie fruitbomen met maar liefst 2.200 exemplaren, verdeeld over ruim 800 rassen. Van 280 daarvan staat er nog maar één van op de wereld: in IJsselstein!

KNIJ heeft samen met inwoners alle fruitbomen in GIS gezet en inwoners kunnen meldingen doen over bomen. Dit ontlast de groenvoorziening in IJsselstein. Gemeente én KNIJ willen dit graag behouden en zetten zich hiervoor in. Ook het onderwijs en de wetenschap zijn betrokken bij het project en dat is bijzonder. Studenten van de Hogeschool Larenstein doen, onder leiding van KNIJ, diverse grote onderzoeken naar de borging en beheer van de fruitboomcollectie op lange termijn. Iedereen is er trots op dat de grootste openbare fruitbomencollectie in Europa in IJsselstein te vinden is.

Bioblitz

Tijdens de Bioblitz op 12 mei onderzochten vrijwilligers, studenten van Hogeschool Larenstein, en experts de biodiversiteit rondom de fruitbomen.

Hierin speelde Harm een belangrijk rol. Harm studeert watermanagement aan Hogeschool Rotterdam. Wat hij leert tijdens zijn opleiding, implementeert hij in projecten. Hij stelde het plan op om met studenten en docenten van het Cals college, een middelbare school in Nieuwegein en IJsselstein, watermetingen te doen. “Op deze manier komen veel jongeren in aanraking met de onderwerpen biodiversiteit en klimaatadaptatie”, vertelt Harm. “Want klimaatadaptatie komt overal in terug. We hebben in het gebied bijvoorbeeld twee snoeken gezien. Deze vis heeft een groot leefgebied nodig om te jagen. Dat kan hier, omdat duikers de waterpartijen verbinden. Als je het gebied goed weet te onderhouden ontstaat er een ecosysteem waar de snoek bovenaan staan. Dit is belangrijk voor de biodiversiteit en de waterkwaliteit”. Ivon voegt daaraan toe: “Deze Bioblitz is, net als de overige onderzoeken en projecten die KNIJ met verschillende opleidingsinstituten doet, waardevol voor meerdere partijen. De uitkomsten en verschillende invalshoeken kunnen bijvoorbeeld ook helpen bij het ontwikkelen van beleid en beheer door de gemeente”.

Tips voor gemeenten

Hebben Harm en Ivon nog tips voor gemeenten? Zeker! “Ik hoor van beleidsmedewerkers dat zij veel aan deze tip hebben: volg de energie. In de ene gemeente zit er bij inwoners veel energie in ‘groen’, bij de andere meer op ‘energietransitie’. Volg die energie, want vandaaruit ontstaat er makkelijker meer.

Wisselwerking

Een mooi voorbeeld hiervan is sedum. ‘Groene’ inwoners die nog weinig met energietransitie hebben, raken via sedum ineens geïnteresseerd in isolatie of duurzaamheid van hun dak. Andersom krijgen ‘energiemensen’ die weinig met ‘groen’ hebben via sedum meer interesse in klimaatadaptatie en ecologische waarden. Zo verschuiven interesses en ontstaat er een ingang voor vervolgstappen op andere terreinen.

Diverse onderwerpen en dynamieken

Nog een tip? “Bij KNIJ werken we aan verschillende onderwerpen, zoals energie, groen, werk, mobiliteit en recycling. Dat betekent dat we soms wel met vijf beleidsmedewerkers te maken hebben. Dat vraagt een inspanning van iedereen om goed samen te werken. Daarnaast hebben gemeenten, waterschappen en inwoners verschillende werktempo’s en dynamieken. Daar kun je op een positieve manier gebruik van maken en zo een win-winsituatie creëren. Wat Ivon daarmee bedoelt?

Snel schakelen

Bij publieksvriendelijke projecten zoals korting bij vogelhuisjes, sedum of regentonnen is het korte en praktische schakelen van inwonersinitiatieven ideaal. Gemeenten kunnen daarop meeliften, zonder dit zelf te hoeven organiseren. Andersom hebben beleidsmedewerkers de lange termijn visie voor een stabiel beleid op lange termijn. Daardoor zijn  er niet alleen ad hoc leuke activiteiten, maar wordt er dankzij beleid langdurig gekozen voor een duurzamere samenleving. Door elkaar aan te vullen in deze diversiteit, bundel je krachten en maak je optimaal gebruik van elkaars kwaliteiten.

Wederzijds begrip

Het is daarbij belangrijk dat de beleidsmedewerker uitlegt waarom dingen gaan zoals ze gaan. Dat leidt tot wederzijds begrip. Dan spreek je meer dezelfde taal en kun je elkaar ontmoeten”, legt Ivon uit. “En maak gebruik van de toegankelijkheid en slagkracht van inwoners. Het waterschap speelt hier bijvoorbeeld al handig op in met de Subsidieregeling Blauwe Bewonersinitiatieven: makkelijk, toegankelijk, laagdrempelig en ‘snel scoren’. Tegelijk zijn de lange termijn trajecten voor gezond toekomstbestendig beleid ook net zo belangrijk. Alles heeft zijn functie en waarde”, besluit Ivon.

Meer lezen over KNIJ? Kijk dan vooral op Klimaatneutraal IJsselstein en abonneer je hun inspiratiemail boordevol tips.